Ik lees net een stuk in het Parool van vrijdag 23 maart. Wat een missers staan daarin zeg. Wat een misleiding en onbewuste beïnvloeding. Het begint al met de foto die erbij is geplaatst. Waar een kwaliteitskrant volledig de mist in kan gaan. Niet alleen in beeld of inhoud, maar ook in journalistiek onderzoek en de materie deskundigheid van de schrijfster/bron. Ik ga daar in deze bijdrage verder op in.
Waar moet ik beginnen. Laten we maar bij de foto beginnen. Beelden zijn de fantastisch voor onbewuste beïnvloeding. De foto laat een aantal sigarettenfilters zien, met één sigaretje van de bovenzijde ertussen. Wat is de onbewuste boodschap: dit stuk gaat over roken. En dat is niet zo. Het stuk gaat over gedrag.
Dan is er de kop en de subkop: “In vier uur stoppen met roken? Onrealistisch.” En daarboven: “Verslaving: echte gedragsverandering heeft tijd en aandacht nodig.”
In het stuk wordt ook aangegeven dat de anti rook cursus “ik stop ermee” frauduleus zou zijn. Dat is echter niet bewezen. Het Parool heeft hier ook verder geen onderzoek naar gedaan. Ze hebben de deelnemers van de afgelopen jaren niet benaderd om te kijken of zij succesvol zijn gestopt met roken. Deze cursus refereert echter aan wetenschappelijk onderzoek wat niet uitgevoerd zou zijn. Dat heeft het Parool wel integraal overgenomen. Het is natuurlijk de vraag in hoeverre dat echt zo is. Misschien zit de tabakslobby hier wel achter. Ik laat me daar verder niet over uit. Maar ik weet wel dat veel onderzoekers en Universiteiten afhankelijk zijn van budgetten die door de farmaceutische industrie en door de tabaksindustrie ter beschikking worden gesteld.
Graag wil ik ook even duidelijk aangeven dat de anti rook cursus waar in het Parool aan wordt gerefereerd, niet hetzelfde is als mijn groepssessies Stoppen met Roken. Ik werk namelijk op onbewust niveau met de inzet van hypnose en hypnotherapie. Mijn slagingspercentage komt uit de vraag die ik eerst na 2 maanden en dan elk jaar opnieuw uitstuur naar mijn deelnemers: hoe gaat het nu met jou. Rook je nog steeds niet? En gelukkig blijkt 85% van mijn deelnemers na de sessie te stoppen met roken.
Masterstudent is materie deskundige
En dan de “materie deskundige”: ene Lotte Brinkhof. Zij is blijkbaar een “masterstudent Brain & Cognition in Society aan de UvA”. Toen ik psychologie studeerde, bestond dit in ieder geval nog niet. Met de nadruk op masterstudent…. Ze is dus nog niet afgestudeerd. Ik schat in dat ze nog niet veel verder is dan het lezen van wat wetenschappelijke literatuur om haar tentamens te halen. Nog weinig praktijkervaring zeg maar. Nog geen mensen geholpen om gedrag in één sessie te veranderen. Want dat is wel degelijk mogelijk. Ik en vele honderden collega’s van mij doen het dagelijks.
Lotte stelt in haar stuk dat spoedcursussen niet helpen om te stoppen met roken of om veel te snacken. Om gedrag echt te veranderen is volgens haar een concreet actieplan nodig en ook veel tijd. Ik schat in dat Lotte geen ervaring heeft met hypnose of hypnotherapie. Ze is nog nooit op een groepssessie stoppen met roken geweest. Zij is ook nog nooit bij een groepssessie afvallen met de virtuele maagband geweest, die mijn collega Bianca L’abée van ikveranderwel.nl geeft met mijn ondersteuning. Ze heeft nog nooit deelnemers aan ons programma gesproken over de gedragsveranderingen die er opeens waren.
Als Lotte wat meer ervaring had gehad, dan had ze geweten dat het heel goed mogelijk is om gedrag in een paar uur te veranderen. Het grootste deel van de deelnemers aan onze groepssessies stoppen na de sessie meteen met roken. Ze denken niet meer aan een sigaret. Het eet- en snack- en aankoopgedrag van deelnemers aan de virtuele maagband is ook zomaar anders. Ze voelen geen behoefte meer aan tussendoortjes. In de winkel lopen ze gewoon aan de chips en koekjes voorbij. Ze eten opeens veel minder en het snacken tussendoor is ook verdwenen.
Alleen lange interventies zouden werken
Lotte is van mening dat interventies die gedrag moeten veranderen eigenlijk heel kortzichtig zijn. Dat snap ik wel. Zij heeft nog maar weinig ervaring met alles wat niet in haar studieboeken heeft gestaan. “Wat mensen missen, is de motivatie”, zegt Lotte. Nou Lotte, ik kan je uit ervaring zeggen dat als er één groep mensen gemotiveerd is om te veranderen in hun gedrag, dat dit wel de rokers en de mensen met overgewicht zijn. Dus waarom zou het dan misgaan als zij naar een kortdurende interventie gaan? Zij zijn toch gemotiveerd?
Lotte gaat liever voor langdurige trajecten waarin duurzame gedragsverandering wordt ontwikkeld onafhankelijk van motivatie. Want als ik ongemotiveerd ben, maar jarenlang met psychologen in gesprek ga, dan verandert mijn gedrag blijkbaar wel. Lotte weet wel hoe ze aan werk komt. Want waarom in één keer iets veranderen als het ook in een half jaar kan.
De twee systemen
Dan heeft Lotte het over twee systemen die continue met elkaar concurreren: een doelgericht en een gewoontesysteem. Het gewoontesysteem neemt vaak onbewust en automatisch de overhand. Oeps. Daar zegt Lotte zomaar iets waars. Ze slaat de spijker op de kop. Maar dat heeft ze niet door. Want dit is ook meteen de ondermijning van haar eigen verhaal:
Het onbewuste bepaalt inderdaad je gedrag, niet het bewuste. De twee systemen die Lotte niet ziet zijn het bewuste en het onbewuste systeem. Het onbewuste bepaalt je gedrag. Misschien wel voor 98%. Maar Lotte gaat in een duurzaam traject van gedragsverandering op bewust niveau de verandering voor elkaar boksen. Zij denkt sterker te zijn dan het onbewuste dat voor 98% je gedrag bepaalt. Zij gaat haar trucje doen met de 2% die overblijft. Ja, dan snap ik dat je veel tijd nodig hebt om een beetje resultaat te boeken. Zij gaat de strijd aan met het onbewuste. Als Lotte van hypnose en hypnotherapie had gehoord, dan had ze begrepen dat je beter meteen op onbewust niveau kunt werken. Maar dat boek moet ze denk ik nog krijgen in haar studie. Komt nog wel, ze is nog niet afgestudeerd.
Lotte wil met interventies de triggers (oorzaken) achterhalen van het gedrag en daar hulp op aanbieden. Dat gaat dus veel tijd kosten. Veel sessies, veel declaraties, veel vergoedingen van zorgkostenverzekeraars en daarmee veel premies voor de mensen. Wat als het veel sneller kan? Niet op Lotte’s manier, maar door te kiezen voor een oplossing die wel snel effect kan hebben? Stoppen met roken of afvallen kan heel eenvoudig door de inzet van de kracht van het onbewuste. Angsten en fobieën, zelfs allergieën kun je in veel gevallen in één sessie wegnemen door te werken op onbewust niveau. Behalve als je de literatuur leest die Lotte heeft gelezen. Dan weet je dat niet.
Volgens Lotte is het belangrijk om te belonen, zodat herhaling van gedrag wordt gestimuleerd. Onderzoek heeft dat uitgewezen, zegt ze. En dat is inderdaad zo. Als je twee groepen mensen neemt met een beoogde gedragsverandering en de ene groep beloon je wel en de andere groep niet, dan heb je meer succes met de groep die wordt beloond.
Bewust en onbewust
Je hebt nog meer succes als je de beloning direct bij de start al geeft en weer afpakt als het doel, het gewenste gedrag toch niet wordt bereikt. Dus het afpakken van iets wat je al hebt, werkt beter dan het vooruitzicht stellen van een beloning aan het einde van het traject. Waarom? Omdat het onbewuste veel meer doet om verlies te voorkomen dan om een mogelijke beloning te krijgen. Risico aversie werkt dus beter dan beloning. Ook dit is iets wat op onbewust niveau kan worden ingezet.
Volgens Lotte duurt het gemiddeld 66 dagen voordat relatief simpel gedrag automatisch en onbewust in gang wordt gezet. Dat is wel heel algemeen gesteld. Gemiddeld wil zeggen dat alle uitkomsten mogelijk zijn. En relatief simpel gedrag, wat is dat? Dat kan ook van alles zijn. Dus waar heeft ze het nu eigenlijk over?
Waarom mislukt de poging om te stoppen met roken op eigen kracht bij 97% van de rokers binnen een jaar? Waarom valt het grootste deel van mensen met een dieet na een half jaar weer terug in hun oude eetpatroon? Als je gemiddeld maar 66 dagen van het beoogde gedrag nodig hebt om het tot een automatisme te maken? Zo werkt het dus niet. Zodra ik het woord “gemiddeld” zie staan in wetenschappelijk onderzoek, gaan bij mij alle alarmbellen af. Dat is ervaring.
Ik nodig Lotte graag uit om eens wetenschappelijk onderzoek te doen naar de resultaten van groepssessies stoppen met roken of van de virtuele maagband. Ze zal nog eens verrast zijn van wat ze allemaal nog niet weet en wat wel werkt. Want ik heb inderdaad geen vier uur nodig om een groep rokers te laten stoppen met roken. Ik doe dat bij 85% van de groep in slechts 2 uur. En ik ben ervan overtuigd dat dat nog sneller kan. Nu Lotte nog.
Klik hier voor de bijdrage in het Parool waar ik aan refereer.
Graag wil ik nogmaals duidelijk aangeven dat de anti rook cursus waar in het Parool aan wordt gerefereerd, een totaal andere training is dan mijn groepssessies Stoppen met Roken. Ik werk namelijk wel op onbewust niveau met de inzet van hypnose en hypnotherapie. Mijn slagingspercentage van 85% komt uit de vraag die ik eerst na 2 maanden en dan elk jaar opnieuw stel aan de deelnemers: “Hoe gaat het nu met jou. Rook je nog steeds niet?”
En gelukkig blijkt het overgrote deel van de reacties van mijn deelnemers positief te zijn. Daar doe ik verder geen wetenschappelijk onderzoek naar. Maar als Lotte wil, is ze van harte welkom om dat op te pakken en wetenschappelijk te onderzoeken.
